Ciąża w Niemczech: Wszystko o Elternzeit (urlopie wychowawczym) i Elterngeld w Niemczech

Urlop wychowawczy - Elternzeit

Ile urlopu wychowawczego można dostać w Niemczech?

Zarówno matka jak i ojciec mogą wziąć w sumie 36 miesięcy urlopu rodzicielskiego (Elternzeit). Każdy rodzic ma "swoje" osobne 36 miesięcy do wykorzystania, nie jest to pula do podziału. 12 z tych 36 miesięcy trzeba wziąć przed trzecimi urodzinami dziecka. W razie potrzeby można również przenieść do 24 miesięcy na okres między trzecim i ósmym rokiem życia dziecka, należy w tym celu złożyć u pracodawcy odpowiedni wniosek. Urlop wychowawczy można podzielić w sumie na trzy etapy.

Ważne: jeśli chodzi o zasiłek - przysługuje on tylko na 12 miesięcy (Elterngeld), bądź ewentualnie na 24 miesiące w przypadku Elterngeld Plus. Więcej o tym piszę w dalszej części tego postu 😊

Gdzie i z jakim wyprzedzeniem składać wniosek o urlop wychowawczy (Elternzeit)?

Zakładając, że chodzi o standardowy przypadek, że to mama zostanie z dzieckiem w domu w pierwszym roku, wniosek trzeba złożyć w pierwszym tygodniu po urodzeniu dziecka (czyli najpóźniej 7 tygodni przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego, ponieważ pierwsze 8 tygodni po porodzie są objęte urlopem macierzyńskim). Natomiast ojciec składa wniosek najpóźniej 7 tygodni przed rozpoczeciem Elternzeit.
Wniosek o Elternzeit składa się u pracodawcy. Pracodawcy czesto maja swoje formularze do wypelnienia. Najlepiej spytac w dziale personalnym (Personalabteilung). Jesli pracodawca nie dysponuje żadnym wzorem wniosku, można sciagnac wzór pisma z internetu. Wniosek musi być na pismie (może to być też e-mail!)

W tym linku przygotowałam dla Was przykładowy wzór wniosku o Elternzeit.

Ważne: pracodawca nie moze odmówić i musi potwierdzić Elternzeit na piśmie.

Jak już wyżej wspominałam, po porodzie należy sie matce 8 tygodni Mutterschutz. Urlop ten jest automatycznie przyznawany, nie trzeba skladać wniosku. Jesli matka chce po porodzie zostać w domu przez rok, to sklada wniosek o Elternzeit na 12 miesiecy, ale te pierwsze 8 tygodni pokrywaja sie z Mutterschutz. Czyli jeśli dziecko urodzi sie przykładowo 1. października 2018 to 12 miesiecy Elternzeit mija 30 września 2019, a 1 października 2019 matka musi pojawic sie w pracy. Czyli nie można rozumieć tego tak, że jest 8 tygodni Mutterschutz a potem dodatkowo 12 miesięcy Elternzeit.

W przypadku ojca Mutterschutz nie ma znaczenia, składa wniosek 7 tygodni przed rozpoczęciem urlopu wychowawczego i nic się z niczym nie pokrywa 😃


Zasiłek wychowawczy - Elterngeld

Gdzie i kiedy złożyć wniosek o Elterngeld?

Bardzo ważne - pracodawca nie wyplaca nic podczas Elternzeit, w tym czasie rodzice otrzymują Elterngeld. W każdym Bundeslandzie wniosek wygląda inaczej i składa się go w innej instytucji. Np. w Badenii-Wirtembergii  jest to L-Bank. Najlepiej wpisać w google "Elterngeld" i nazwę Bundeslandu.

Wniosek można złożyć dopiero po porodzie. Należy to zrobić w miarę szybko, ponieważ pieniążki są wypłacane maksymalnie 3 miesiące wstecz.

Jakie dokumenty będą potrzebne do wniosku o Elterngeld?

Dokumenty te zazwyczaj są wyszczególnione na końcu wniosku o Elterngeld. Poniżej kilka standardowych pozycji:

• przede wszystkim wypełniony i podpisany wniosek o Elterngeld (Elterngeldantrag)
• w przypadku osób na działalności (Gewerbe) trzeba będzie wypełnić dodatkowo tzw. Zusatzblatt für Selbständige
• akt urodzenia specjalnie do tego celu przeznaczony w oryginale (Geburtsbescheinigung mit Verwendungszweck „Elterngeld“ oder „Soziale Zwecke“). Dokument ten wystawia urząd stanu cywilnego
• w przypadku umowy o pracę: "paski z wypłaty", które dokumentują pensję na 12 miesięcy przed urlopem macierzyńskim (matka) / przed porodem (ojciec)
• w przypadku Gewerbe: zeznanie podatkowe za poprzedni rok podatkowy
• w przypadku zasiłku macierzyńskiego (Mutterschaftsgeld) - zaświadczenie od kasy chorych 

Na jaki okres przysługuje Elterngeld?

Jak już wyżej wspominałam są dwie możliwości: Elterngeld i Elterngeld Plus.

Elterngeld (tzw. Basis Elterngeld) przysługuje w sumie na 14 miesiecy, które mozna dowolnie podzielic miedzy siebie. Jednak jedna osoba moze wziac maksymalnie 12. Czyli jak matka decyduje się na 12 miesięcy (po porodzie), to maz moze wziac maksymalnie 2 miesiące platnego urlopu wychowawczego. Jesli sie zdecyduje, to musi wziac 2 miesiace, nie mniej. Te 2 miesiace nie musza być wzięte „na raz“, mozna np. wziac 1 i 8 miesiac zycia dziecka, wszystko w zaleznosci, jak komus pasuje.

Można zdecydować się na tzw. Elterngeld Plus. Wtedy pieniążki będą wypłacane przez 24 miesięcy w wysokości połowy Elterngeld Basis (wyjątek stanowi sytuacja, gdy osoba decyduje się na pracę w niepełnym wymiarze godzin - Teilzeit). Czyli w sumie dostaniemy tyle samo pieniędzy jak w przypadku Elterngeld na 12 miesięcy. Tutaj też są dodatkowe 4 miesiące w przypadku, kiedy oboje rodziców bierze urlop wychowawczy. Całość - czyli 28 miesięcy - rodzice mogą dowolnie podzielić między siebie, z tym że minimum to 4 miesiące.

Te dwa modele można również dowolnie mieszać. Jeden miesiąc Elterngeld odpowiada dwóm miesiącom Elterngeld Plus. Ma to znaczenie, tak jak już wspomniałam, jeśli ktoś planuje pracować w czasie Elternzeit w niepełnym wymiarze godzin. Jeśli kogoś interesuje ten temat, bardzo chętnie odpowiem na pytania 😊

Ile wynosi zasiłek Elterngeld?

Wysokość zasiłku Elterngeld zależy od średniego dochodu netto w okresie 12 miesięcy przed urlopem macierzyńskim (w przypadku matki) albo 12 miesięcy przed porodem (w przypadku ojca). Jest to minimum 300 Euro (też dla matek niepracujących), a maksymalnie 1800. Poniższa lista pokazuje ile % pensji netto zostanie wypłacone w zależności od wysokości miesięcznego dochodu netto:

• poniżej 1000 euro: między 67 a 100 procent
• od 1000 do 1200 euro: 67 procent
• od 1200 do 1240 euro: pomiędzy 65 i 67 procent
• od 1240 do 2700 euro: 65 procent
• powyżej 2700 euro: 1800 euro (górny limit)

Ważne: podczas Elternzeit można pracować maksymalnie do 30 godzin tygodniowo (Teilzeit), jednak zarobione pieniądze, podobnie jak dochody z wynajmu, licencji itp. mogą obniżyć Elterngeld. Te dodatkowe środki pomniejszają podstawę pomiaru Elterngeld w miesiącu wpływu. Przykładowo. Średnia pensja netto matki wynosiła 1200 euro, Elterngeld wyniesie 1200 x 67% = 804 euro. Matka postanowiła jednak wrócić do pracy na kilka godzin tygodniowo i dostaje wynagrodzenie w wysokości 200 euro miesięcznie. Elterngeld wyniesie przez to: (1200 - 200) x 67% = 670 euro. Czyli traci na tym 134 euro zasiłku.

Ile wynosi Elterngeld Plus?

Połowę Elterngeld Basis 😀